Ja, ik ben deze keer erg laat met schrijven over mijn jaarlijkse Schotse tocht. Hoe zat het ook alweer? Ik ging meedoen aan de TGO Challenge, waarbij je vanaf één van 14 startpunten langs de Schotse westkust binnen 15 dagen moet oversteken naar de oostkust.
Eerder schreef ik over het maken van die route (hier). Dat was nogal leuk. Ook was ik in aanraking gekomen met een leuke groep mensen, de ’Challengers’, een bepaald soort wandelaar. Ze houden van Schotland en van wildkamperen. Naarmate de tijd vorderde ontdekte ik dat de meeste wandelaars niet erg originele routes volgden (dat hoeft ook niet), dat ze graag mikten op de sociale kant van het wandelen, en dat ze op z’n zachtst gezegd nogal georganiseerd waren. Bijna anti-avontuur. Ik kreeg het er een beetje benauwd van.
Het grappigste is natuurlijk dat je jezelf gaat vergelijken met die andere wandelaars. “Ben ik ook zo?”. Haha.
Mijn start was in Kilchoan, op Ardnamurchan, een schiereiland waar je een trein, een boot, een bus en nog een boot voor nodig hebt om er te komen. De eerste dagen was ik lekker aan het rondstampen, langzaam slingerend naar het oosten. Dagelijks arenden gezien, zowel steen- als zeearend. Er waren 80 uitvallers vanwege het slechte weer, dat ik grotendeels wist te missen. Ik loop nu eenmaal niet volgens de klok maar volgens m’n neus. Ik genoot de eerste vijf dagen volop, vooral omdat ik lekker afgelegen heuvels in m’n route had opgenomen. Toen stak ik de Great Glen over naar Fort William. Van daaraf wordt het landschap weidser, braver, met meer mensen en meer aangeplante bossen. Voorbij Dalwhinnie komen daar grouse moors bij, zeg maar extensieve pluimveehouderij. Erg. Van elke streek waar geen roofvogels vertonen krijg ik activistische neigingen. Volg @raptorpersecutionscotland maar, dan snap je wat ik bedoel. Wel had ik regelmatig goed gezelschap. Het Cairngorms National Park stak ik hoog over. Erg overtuigend. Pittig weer, harde wind. In Braemar viel ik, zoals voorspeld, in de sociale kant van de Challenge. Hoogtepunt was een gesprek met de eigenaar van Loch Callater lodge, over de effecten van het gelijktijdig drinken van cider en whisky. De rest van de tocht loopt over cultuurland en jachtterrein naar de kust. Na 375 kilometer en 17 bergen en bergjes stond ik op het strand bij Montrose. Op zo’n langere tocht heb je meer dagen waarop je van je sterke benen kunt genieten.
Mijn wandelmodus is “eenling die ontsnapt”, dankzij een eigenzinnige route met de nodige onlogische keuzes. Ik kampeer hoog, liefst. Snelheid is niet van belang. Ontsnappen was er deze keer niet bij, want ik moest mijn route volgen en me eens in de paar dagen melden bij Challenge control. Er kijken mensen méé, jeetje. Verder oostwaarts is de Challenge voor mij toch te collectief. Of ik ben teveel snob. De gesprekken over routes en tegenslagen, de schouderklopjes over de afstanden, ze stonden me tegen. Overgeorganiseerde mensen vinden iets gauw een tegenslag. Echt wel wat bijzondere mensen ontmoet hoor, maar dat gebeurt zonder Challenge ook.
Maar lijk ik nou op die Challengers? Jawel, vooruit. Ik ben ook een neuroot met m’n spullen. En ik ben tijdens het lopen nogal anti-autoritair. Dan is het leuk om gelijkgestemde ‘stravaigers’ tegen te komen. Dan kun je mooi kletsen over gekke uithoekjes. Maar verreweg de meeste wandelaars zijn nogal gefixeerd op kilometers en de exacte route. Dat vind ik geen wandelen.
Om kort te gaan: leuk experiment, maar ik zie er geen voordeel in om vaker mee te doen met de TGO Challenge. Misschien als ik boven de 70 ben weer eens, dan is de ondersteuning erg prettig denk ik. Erger nog: ik ging dit voorjaar voor het eerst sinds meer dan twintig jaar niet naar Schotland. Ik probeerde Ierland, The Emerald Isle. Onontgonnen terrein, jammie. Da’s m’n volgende stukje.
De roze lijn van kust tot kust is mijn route van Kilchoan naar Montrose. Westelijk van Fort William is ie het verrassendst.Veerboten, da’s echt reizen. Veel staal, touw en olie, overal water, harde wind, heerlijk. De veerboot van Tobermory naar Kilchoan.Met 7 man gestart in Kilchoan, iedereen braaf om 9 uur (= nat pak), ik om 12.10. Had Innes McKendrick wel willen ontmoeten, jammer.De eilanden Rhum (links) en Eigg vanaf de noordkust van Ardnamurchan. Lekker de kustlijn volgen en kamperen tussen de rotsen later. Ik hoef eigenlijk niet zoveel meer dan wat kust en bergen, echt altijd leuk.Een reeks verlaten dorpjes bezocht in Glen Moidart. Pokkeweer. En hoe deden mensen dat, hier wonen?Kampeerplek in Glen Alladale. Altijd lekker eten en luieren.Deze afdaling van Beinn Odhar Beag was me ontraden door de veteraan die mijn route controleerde. Ik vind dit soort chaos juist erg leuk en wilde het navigeren en prutsen tussen de rotsen niet missen. Glenfinnan ligt in de diepte, met de belofte van lekker eten.Duidelijk toerist. Warm weer, maar dat is maar voor even. Heel fijn sjaaltje trouwens, gemaakt door Esther Vijftigschild.Ardgour, toch wel het mooiste gebied aan de Schotse westkust (na Coigach). Zicht op nieuw slecht weer vanaf Stob Coire a’Chearcaill, de 4e berg in de route.Deze groep koeien besloot hard op mij af te rennen. Pure nieuwsgierigheid. Ik wilde iets versnellen maar moest het echt op een lopen zetten. Daarbij verloor ik mijn telefoon. Ik sloeg hard rechtsaf de rivierbedding in om de koeien af te schudden en maakte een omtrekkende beweging. De telefoon vond ik, dankzij de allerlelijkste paarse hoes, terug in de modder. Er was niemand overheen gedenderd. Aan het einde van het glen staat een hek met een bord om je te waarschuwen voor deze figuren. Ben Nevis op de achtergrond trouwens.Gewassen sokken drogen in de douche van Fort William Station. Vanaf Fort William volgde ik een opgedoekte spoorlijn. Altijd fijn wandelen op een voormalig talud. Wel waren de bruggen niet meer zo in shape. Ik heb de rivier onder de brug proberen over te steken maar er toch van afgezien.
Ja, ik heb altijd wel lol. ’s Ochtends Sgurr Innse beklommen, laat in de middag Binnen Shuas, top nr 7 van de route. Ik was van plan er bovenop te kamperen, maar de wind-voorspelling zei 55 mijl per uur. De tent kan daar tegen (getest in storm Eunice op een veld in Bloemendaal) maar het is helemaal niet leuk om er dan in te liggen.Idyllisch kampeerplekje. Maar het lastige met langwerpige valleien is dat de wind, eerst haaks op de vallei, als ie aantrekt, plots van richting kan veranderen. Zo rond 23u bleek dat de tent met de kop in de wind stond, en dat kan niet met deze tent.Ook in seizoen twee van The Crown was het op deze plek al te winderig voor het leuke (Prins Philip die Charles mee uit vissen neemt terwijl Koningin Elizabeth worstelt met het picknickkleed). Binnen Shuas als achtergrond. Toen ik hier liep kwam ik ook filmploegen tegen. De Arverikie Estate verdient wat bij als filmlocatie. Dure lui in Range Rovers.Hier ga ik een apart stuk over schrijven: ’s nachts opbreken, een stuk lopen en in het donker op een beschutte plek weer neerstrijken. Enorme kick.Geweldige avond gehad. Eerst de tent hoog geparkeerd tussen twee toppen, dan wat eten, dan Cruach Innse beklimmen. Fantastisch. Opentrekkende wolken, fijne geologie. Bij terugkomst meer eten natuurlijk.Het mooiste is nog dat je tijdens de afdaling je tent weer in het oog krijgt. De berg achter de tent (Sgurr Innse) heb ik de volgende ochtend beklommen, voordat ik opbrak om de tocht voort te zetten door het apenterrein links in beeld.Met Gerry (77 jaar, flinke rugzak) op de top van Meall Chuaich, de eerste Munro van de route. Hij loopt als een kievit. Leuke conversaties ook. ’s avonds samen gekampeerd in Glen Feshie. Gerry ontdekte hoe veel hij eigenlijk bij zich had (2x het gewicht van mijn rugzak) en begon allerlei etenswaar te slijten bij mij. Glen Feshie. Drie paarden en een helikopter bij onze kampeerplek. Heli buiten beeld. Die steeg om half zeven ’s ochtends op om de rijke mensen weg te brengen. Soort ‘Succession’ zeg maar, zo’n heli ook.’s Ochtends rond een uur of 4, toen het lichter werd, bleek dat onze kampeerlocatie een baltsheuveltje van een groepje korhoenders was. Heel bijzonder. Ze maken klokkende geluiden terwijl ze hoog opspringen.Glen Feshie. Hier zie je wat er gebeurt als de landeigenaar de schadelijk grote populatie herten weghaalt: van kaal naar weelderig in een paar jaar.Het leuke van de Challenge is dat er een aantal routes zijn die zo standaard zijn dat ik ze niet wil nemen. Dan ga je speuren naar alternatieven. In de blogs van Chris Townsend (een enorme doorloper die echt niks kan met de wereld en altijd in zijn tentje wil zitten) vond ik deze route omhoog door Coire Garbhlach en dan zo het Cairngorm plateau op. Het was qua terrein wel aanpoten, maar niks geks en wel perfecte vreemdheid en stilte.De tent neergezet bij Loch aan Stuirteag (het meertje links op de foto). Soort van trofee-kampeerplek. Daarna gezelschap gekregen van Scott (je ziet twee tentjes aan bij het lichte deel van het meer). Ik beklom in de late middag Monadh Mòr en Beinn Bhrotain (in de regen enzo). Daarna werd de wind nog sterker en heb ik de tent een kwart slag gedraaid om de wind de baas te zijn (die eerst uit het zuiden kwam maar door de vallei getunneld werd zodat ie uit het westen leek te komen later)Onderweg naar Beinn Bhrotain. Mooie vorstpatronen en vers slecht weer in aantocht. De harde wind en koude regen waren wel een beetje op t randje met fluttige ‘zomerkleding’.Ben MacDui (24 jaar geleden beklommen, haha) gezien vanaf The Devil’s Point. Die laatste naam is Victoriaans verpreutst, want ‘Bod am Deamhain’ betekent gewoon ‘pik van de duivel’.Op de camping in Braemar, en daar Fish’n’Chips gegeten met Gerry en daarna de Stag Bar in voor een rijk toetje en wat bier. Minstens 30 challengers in Braemar.Loch Collator Lodge, waar de gastheren van het hostel een soort zoete inval hebben voor Challengers. Lekker bacon butties en veel thee. Hilarisch gesprek gevoerd met de grootste drinker van het stel over cloudy cider en whisky, en hoe je daar de controle over je lichaam ledemaat voor ledemaat door verliest.Sticky toffee pudding opwarmen. Echt sjiek.Hoge kampeerplek weer, behoorlijk beschut en vlak onder de top van de volgende munro, Mayar.Glen Clova. De route kwam van rechts over de heuvels aan de overkant, dan langs het hotel (daar tussen de bomen) en dan aan deze kant weer de berg op. Dat lukt, na 12 dagen lopen.De meeste Challengers lopen over asfalt de laatste twee dagen naar de kust. Ik heb net zo lang gezocht tot ik een route over onverharde wegen en akkerranden gevonden had, maar moest wegens veel omgewaaide bomen toch overschakelen naar meer asfalt dan ik leuk vond. Klassiek TGO-toetje: een paar kilometer van het strand van Kinnaber ligt een ‘Strawberry Farm’ waar je erg lekker kunt eten. De Noordzee, na 15 dagen lopen (met 17 bergen/bergjes, 377km gelopen en 10.800m geklommen)Blij ei!And all I got was this lousy t-shirt. Fijne ontvangst aan de eindstreep, maar vlug naar Aberdeen verkast voor een hotelletje en dan de vlucht naar huis. (Heb uitgezocht of ik met de trein kon, maar da’s echt twee dagen werk en kost een fortuin, relatief)
De surrogaat-TGO Challenge 2021 / Faux TGO Challenge 2021
English text below
De COVID-regels hielpen mijn TGO Challenge om zeep. Eind Augustus waren de regels milder, en glipte ik door alle controles naar Schotland. Zoveel controles, nul vakantiegevoel. Dat begon pas in de haven van Oban, waar de ferry naar het eiland Mull lag te wachten in de zeemist.
Je vindt het volledige wandelverhaal met route en foto’s op Walkhighlands.
Als ik een korte samenvatting moet geven: dit was het jaar van het hoog kamperen. In 2020 was de wind veel te hard om zoiets te wagen, dit jaar was het weer zo mild dat je eigenlijk overal wel kon staan. Als je hoog kampeert, draai je de dagen om: je begint met een afdaling en eindigt met een klim. Heerlijk. Daarnaast hield ik de regels van de Challenge in gedachten: de route moet continu zijn. In plaats van op bevoorradingsdagen een sprongetje te maken, probeerde ik echt om een doorgaande route vast te houden. Eén uitstapje: het eiland Ulva. Schitterend. Schotland is mooi in Augustus. De heide in bloei, de varens hoog en overal ijskoud zwemwater als je het te heet krijgt. Het zwermt van de teken, en ook de midges zijn er nog, maar daar wen je wel aan.
De 2022 TGO Challenge is aan het rijpen. Het merendeel van de route is klaar, alleen 4 dagen in het midden zijn nog 5 km te lang of 500m te hoog. Later meer!
Faux TGO Challenge 2021
When the postponed TGO Challenge took place in June, COVID rules kept me from attending. I deferred my place to 2022. My plane tickets were also deferred, to the end of August. My walk started on the Isle of Mull, crossed to Morvern and across the Mamores to the Nevis range. With the TGO Challenge in mind, I took more effort to keep my route continuous. And I decided to try and camp as high as possible. It turned out to be easy, because the weather was benign. Quite warm, and mostly still. So from now on, August equals high camps. And ticks. And swimming. All camp spots are listed below. If you want to read the full report, with maps and descriptions, please go to Walkhighlands.
Me, I’m working on my revised route for TGOC22. Seven days are copied from my 2021 route plan, four days are new and quite final, and four days in the middle are not ripe yet, the walks all are either 5km too long, or 500m too high 😉
Mooi plekje tussen vulkanisch gedonder bij Rubha na Cotha aan de zuidkust van Mull. Erg on-bewandeld, een kayak is veel handiger.In het zicht van Ben More op Mull. Heerlijk plekje aan zwemwater. Te organisch om te drinken, maar ik had dit jaar een filter mee. Deze foto is van 5:45 in de ochtend, een prima tijd om zo’n top te beklimmen.Mull is leeg van binnen, op een paar verstilde huisjes na. Hier bij Gortenbuie, waar ik aan de rivier stond. Gelukkig staken de koeien de bijna lege rivier niet over.Ulva, een weelderig eilandje naar Schotse begrippen. De bloeiende heide staat op oude lagen lava, het eiland is heel terrassig. Vroeger woonden er 600 mensen, nu een handvol, dus je vindt overal ruïnes. De gemeenschap heeft het eilandje gekocht, iedereen is hard aan t werk.De tent, iets hogerop, want aan de kust was geen zoet water. De midges werden weggeblazen door een briesje. Ik herinner me vooral het gouden licht op alle eilanden en de extreem goeie kaas die ik in Salen had gekocht (Tobermory mature cheddar).In Tobermory zocht ik een kamer om alles te wassen, maar ik vond er maar 1 (na 15 B&B’s en 4 hotels te hebben afgelopen of gebeld), en ook nog voor 140 pond. Maar kennelijk is mijn humeur door de fish and chips in de haven omgeslagen naar heel mild. De camping in Tobermory is van het relaxte type: ‘Heb je een tientje cash? Doe dat maar in die rode brievenbus daar’. Kleren gewassen en weer aangetrokken.Vanaf Mull de boot genomen naar Morvern, een streek zonder hoge bergen en dus zonder wandelaars. Hier staat de tent 5 minuten lopen van de top van Beinn Mheadhoin (732m, geclassificeerd als een ‘Graham’). Geweldig om bij het wakkerworden al ergens bovenop te zijn.Aan het einde van die dag weer omhoog, naar de col tussen Creach Bheinn en Fuar Bheinn, twee Corbetts. Slecht plekje met heel weinig water. Filteren uit poeltjes, yummie. Voor het eten de ene top, en de volgende ochtend de andere top beklommen.Slechter weer op komst. Foto tijdens de klim, nog voor het avondeten. De dubbele heuvel aan de horizon is Garbh Bheinn, de eerste heuvel die ik ooit beklom in Schotland. Het is een moeilijke heuvel, de navigatie er weer af is erg lastig. Ik deed ‘m in grimmig weer op 1 juni 1994. Ik kwam er wel af, maar viel om. Gelukkig bracht een politieauto me naar de dokter, waar ik in folie werd verpakt. Nadien werd ik naar een B&B gebracht waar ik een gat in de dag sliep. Kijk, zo leer je tenminste wat ontzag voor die heuvels. Op 3 juni 1994 was ik weer op pad, en heb ik ergens in een bothy veel geleerd van The London Cabby, een zwarte wandelaar (dan zie je hoe wit wandelen is). Hij had 7 jaar ervaring, en ging die dag alleen de bothy uit om eten te halen en een krantje. Ik heb dus tegenwoordig een e-reader mee, om slecht weer uit te kunnen zitten en niet persé naar buiten te moeten en zullen. Inmiddels heb ik natuurlijk meer dan een kwart eeuw ervaring met Brits weer en Schotse heuvels, en dus … ben ik nog steeds op mn hoede 😉Na een stop in Fort William (guesthouse, boodschappen) rij ik terug naar mn route. Die gaat de Mamores op, een lange rug met een tiental toppen. Na de eerste twee toppen kampeer ik bijna bovenop, op een plekje dat ik vantevoren heb gemarkeerd op de kaart (er zijn natuurlijk niet veel vlakke plekjes op een bergrug, als je tenminste niet helemaal bovenop wilt staan). Zoals je ziet een erg ongezellig plekje, waar ik wel erg lekker eten had. De tent stond niet helemaal goed, waardoor de wind tegen de voorkant blies. Ik sliep toch goed en was de volgende ochtend al snel weer ergens bovenop.Na een lage dag op de Mamores zonder zicht, klaarde het weer op. De voorspellingen waren zo goed dat mijn route draaide richting de hoogste bergen van Schotland: Ben Nevis en z’n buren. De kampeerplek hier is fijn aan een stroompje. Zicht vanaf Carn Mor Dearg, die met een smalle arrête is verbonden met Ben Nevis. ‘The Ben’ is een bult vanuit Fort William gezien, maar een bruut van deze kant. Allemaal graniet. Het weer was hier zo goed dat je over de smalste richel, over de grootste rotsblokken zo naar de top tippelt. De skills die ik heb geleerd van het in blote voeten over Franse golfbrekers lopen, ben ik nooit kwijtgeraakt. Vergeef me de ernstige romantisering.Eindelijk. Na 300 andere heuvels te hebben beklommen kom ik toe aan de hoogste, Ben Nevis. 1345m slechts, maar 260 dagen per jaar meer dan windkracht 9. Kijk maar in het verslag van vorig jaar hoe het er aan toe kan gaan. Bovenop Ben Nevis waren nog 150 mensen, schat ik. Een Chinese Maleisier neemt hier mijn foto, nadat ik goed gegeten heb. Aan mijn voeten ligt mijn nieuwe Filson hoed, een onmisbaar attribuut als het warm en zonnig is. Uit zuinigheid en omdat alles vol zit, sta ik op de camping in Glen Nevis. Prima plek, restaurant om de hoek. Dit is om 6u in de ochtend, opstaan om de trein naar Glasgow te halen.
